گوش یکی از اعضای پیچیده و مهم در بدن است که علاوه بر شنوایی فرد ، مسئولیت برقراری تعادل را نیز به عهده گرفته است بنابراین توجه به هر نوع عارضه در ان باید از جانب بیمار و پزشک جدی گرفته شود. ماستوئیدیت نوعی عفونت در استخوان گوش است که عدم توجه به آن و درمان به موقع می تواند جراحی را با هدف تخلیه عفونت و حتی برداشت بخشی از استخوان ضروری نماید. اما این بیماری از کجا نشات می گیرد ؟ آیا تنها راهکار مقابله با این بیماری ، جراحی است ؟ علائمی که در فرد بروز می کند شامل چه مواردی می شوند ؟ در این مقاله از سایت دکتر زهرا عباسی بهترین متخصص گوش و حلق و بینی تهران با ما همراه شوید تا اطلاعات جامعی در خصوص این بیماری به شما ارائه دهیم.
ماستوئیدیت چیست؟
بیماری ماستوئیدیت که با نام عفونت استخوان گوش نیز شناخته می شود از بیماری های عفونی ساختار داخلی گوش محسوب می شود. قسمتی از استخوان تمپورال یا گیجگاه انسان ، که در نزدیکی گوش واقع شده است ، ماستوئید نام دارد. در صورت دچار شدن این استخوان به عفونت بر اثر عوامل مختلف که در ادامه به آن می پردازیم، به بیماری عفونت استخوان گوش می انجامد. بافت استخوان ماستوئید اسفنجی و دارای منافذ بسیاری است.
سراسر بافت این استخوان با کیسه های هوایی با پوشش غشایی پوشانده شده که موجب مرطوب ماندن و تنظیم فشار داخل گوش می شود. خلل و فرج موجود در بافت استخوان فضای درونی آن را مستعد رشد باکتری هایی نموده که می توانند با سرعت زیاد تکثیر شوند و عفونت را به سایر بافت ها و استخوان ها منتشر کنند.
علت ابتلا به ماستوئیدیت
به دلیل وجود سلول های هوایی و غشای مخاطی در فضای داخلی ماستوئید ، هر عفونت ساده ای در گوش میانی می تواند احتمال ابتلای فرد را به عفونت استخوان گوش افزایش دهد. چنانچه عفونت های گوش در مراحل اولیه تشخیص داده نشوند و فرد به دنبال درمان خود نرود ، عفونت می تواند در منافذ موجود در استخوان ماستوئید تکثیر شده و بافت استخوانی را درگیر نماید.
سلول‌های هوایی استخوان ماستوئید پوشیده از مخاط دستگاه تنفسی هستند. اگر عفونت به این سلول ها وارد شود موجب تورم و ترشح عفونی از آن می شود. افزایش عفونت موجب آبسه در این فضا و در نهایت عفونت استخوان گوش و درگیری استخوان می گردد. از دیگر علت های بروز عفونت استخوان گوش می توان به کلستاتوم گوش اشاره کرد. در این بیماری کیستی به دلیل رشد غیر طبیعی پوست ایجاد شده و فضای گوش را مسدود می کند. انسداد گوش منجر به عدم تهویه مناسب و در نهایت فضا را مناسب رشد باکتری ها و عفونت می کند.
با این توضیحات لازم است در هنگام تشخیص عفونت در گوش ، بلافاصله به بهترین متخصص گوش و حلق و بینی شهر خود مراجعه نمایید و به دنبال درمان برای این عارضه باشید. عدم درمان به موقع عفونت استخوان گوش می تواند به اتوماستوئیدیت و مننژیت نیز بیانجامد.
علائم بیماری ماستوئیدیت
نشانه ها و علائم بیماری عفونت استخوان گوش با بیماری اوتیت تا حدودی شباهت دارد و ممکن است با یک دیگر اشتباه گرفته شوند. بهترین متخصص گوش و حلق و بینی در تهران می تواند این دو بیماری که گوش را درگیر می نمایند از هم تفکیک نموده و درمان لازم را برای فرد اجرا نماید.
علائم این بیماری ممکن است در افراد مختلف نشانه های متفاوتی داشته باشد و بسته به شدت و پیشرفت عفونت در استخوان ، همه علائم یا برخی از آن ها بروز نماید. در زیر به علائم ماستوئیدیت اشاره کرده ایم:
- درد و قرمزی در گوش
عفونت در ناحیه گوش کودک یا بزرگسال می تواند بسیار دردناک و آزاردهنده باشد. احتمال اینکه پشت گوش فرد نیز به دلیل وجود عفونت قرمز و متورم شود وجود دارد. علائمی نظیر قرمزی و التهاب قابل مشاهده فقط در موارد شدید بیماری بروز کرده و در موارد خفیف این نشانه ها پدید نمی آید.
- افت شنوایی
طبیعی ست که در صورت شدت گرفتن عفونت ، شخص با مشکلات شنوایی روبرو شود زیرا تمامی ترشحات عفونی راهی به خارج از گوش ندارند و گوش را مسدود می کنند. چنانچه ماستوئیدیت اعصاب شنوایی فرد را درگیر نماید ، درمان آن به سختی صورت می گیرد و در مواردی نیز قابل درمان نخواهد بود. به همین دلیل است که در صورت مشاهده هر گونه نشانه عفونت در گوش سریعا به فکر درمان آن باشید تا از مشکلات شنوایی در امان بمانید.
- تب
یکی از راه های دفاعی بدن در مواجهه با عفونت ، بالا رفتن درجه حرارت بدن یا تب است. در ماستوئیدیت نیز به دلیل گسترش عفونت ، دمای بدن فرد بالا می رود تا بدن بتواند با باکتری هایی که موجب عفونت در استخوان گوش شده اند مقابله نماید. چنانچه تب با التهاب و درد خفیف در گوش ها همراه باشد ، پزشک متخصص گوش و حلق و بینی به ابتلای فرد به این بیماری مشکوک می شود و آزمایشات دیگری را تجویز می کند تا بتواند تشخیص دقیق تری داشته باشد.
- سردرد
عفونت استخوان گوش می تواند منجر به التهاب استخوان شود. سردرد ناشی از التهابات گوش یکی از علائم ماستوییدیت شمرده می شود. هر چند تمامی سردردهایی که انسان به آن مبتلا می شود ناشی از عفونت گوش نیست اما سردرد همراه با قرمزی پشت گوش و افت شنوایی از علائم عفونت گوش شمرده می شود.
- ترشح از گوش
عفونت هایی که فضای استخوان گوش را درگیر می کنند وارد مجاری گوش شده و ممکن است به بیرون تراوش کنند. اگر شما شاهد خروج چرک و عفونت از گوش خود یا کودکتان بودید ، لازم است به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه نمایید تا در صورت ابتلا به ماستوئیدیت ، درمان آغاز شود.
نشانه های ماستوئیدیت در کودکان
بیماری عفونت استخوان گوش می تواند در تمامی سنین اتفاق بیفتد. کودکان نیز از این قائده مستثنی نبوده و احتمال ابتلای آنها به عفونت استخوان ماستوئید وجود دارد. البته کودکان بیشتر از بزرگسال در معرض ابتلا به این بیماری قرار دارند زیرا ممکن است در صورت عفونت ساده ، درمان لازم برای آن ها صورت نگرفته باشد و عفونت در سایر بخش های گوش تکثیر شده و استخوان ماستوئید را درگیر نماید. هر گونه عفونت در گوش کودکان باید جدی گرفته شود و تا درمان کامل نباید از هیچ گونه علائمی به راحتی عبور کرد. علائم و نشانه های ماستوئیدیت در کودکان به شکل زیر بروز می کند:
- گریه های طولانی مدت
- تغییر در خلق و خو
- خواب ناآرام
- ترشح از گوش
- ضربه زدن به گوش یا سر
- عدم توجه به محرک های صوتی به دلیل افت شنوایی
- تب
نحوه تشخیص ماستوئیدیت
با توجه به علائم بیمار متخصص امکان تشخیص این بیماری را خواهد داشت. نکته مهم این است که در وهله اول و پیش از پیشرفت بیماری و درگیر کردن فضای بیشتر بافت استخوان به عفونت ، نیاز است عفونت استخوان گوش تشخیص داده شود تا درمان لازم انجام شود. در صورت ابتلا به عفونت گوش خود یا کودکتان باید به فوق تخصص اتولوژی و متخصصین گوش و حلق و بینی شهر خود مراجعه نمایید. پزشک با معاینه بالینی از فرد ، به خوبی گوش را بررسی می نماید. در صورت مشاهده تورم در ناحیه پشت گوش ، ترشح و تب ابتلا به ماستوئیدیت را تشخیص می دهد. البته جهت تشخیص دقیق تر نیاز به آزمایشاتی هم وجود دارد که عبارتند از
- شنوایی سنجی یا ادیومتری
- تمپانومتری
- آزمایش خون
- سی تی اسکن
- ام آر آی
✔نکته : در برخی افراد با هدف تشخیص نوع باکتری در بافت استخوان منتشر شده اند ، آزمایش کشت عفونی نیز تجویز می شود.
عوارض ماستوئیدیت چیست ؟
عوارض عفونت استخوان گوش شامل سرگیجه ، مشکلات تنفسی ، فلج صورت ، مننژیت و غیره است که در ادامه مقاله به توضیح این موارد می پردازیم.
- سرگیجه
عفونت در گوش منجر به اختلال در عملکرد گوش داخلی می شود و تعادل فرد را بر هم می زند. همین مساله منجر به سرگیجه در فرد می شود.
- مشکلات شنوایی
اعصاب شنوایی به دلیل گسترش عفونت در ناحیه گوش در پی ماستوئیدیت درگیر شده و قدرت شنوایی فرد کاهش می یابد.
- فلج صورت
اگر در همان ابتدای ابتلای فرد به عفونت استخوان گوش درمان انجام نشود ، عفونت گسترش می یابد و می تواند سلول های عصبی صورت را درگیر کرده و موجب فلج شدن صورت گردد.
- مننژیت
مننژیت به عفونت های باکتریایی در مغز و نخاع گفته می شود. عفونت هایی که درمان نشوند می توانند به مغز نیز سرایت کنند.
آبسه اپیدورال و سپسیس نیز از بیماریهایی هستند که به دلیل درمان نکردن به موقع عفونت های گوش ممکن است فرد به آن ها مبتلا شود.
درمان ماستوئیدیت
علائم عفونت استخوان گوش شامل تب ، ترشح چرکی از گوش ، التهاب و قرمزی پشت گوش و غیره هستند. هر کدام از این علائم می تواند برای بیمار آزاردهنده باشد و او را به سمت درمان سوق دهد. اگر در روزهایی ابتدایی بروز هر کدام از این نشانه ها به متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه نموده و درمان شما آغاز شود ، خطر کمتری سلامتی شما را تهدید می کند و در مدت زمانی کوتاه سلامت خود را به دست می آورید. درمان اولیه این عارضه با توجه به شدت عفونت ، آنتی بیوتیک است که با مصرف به موقع تاثیر زیادی در رفع و از بین بردن تمامی این علائم خواهد داشت. اگر فرد مبتلا به ماستوئیدیت در همان روزهای اول مشاهده علائم به دنبال درمان نباشد ، عفونت به سایر بافت های استخوان سرایت می کند و جهت درمان کامل نیاز است فرد چند روز را در بیمارستان بستری شود و آنتی بیوتیک های قوی تر و تزریقی برای او تجویز شود. اغلب افراد پس از ترخیص همچنان به آنتی بیوتیک های خوراکی نیاز دارند تا درمان آن ها کامل شود و تمام عفونت در بافت ها با کمک دارو از بین برود.
عفونت های پیشرفته استخوان گوش پاسخ مناسبی به آنتی بیوتیک های خوراکی و تزریقی نمی دهند و بهترین متخصص گوش و حلق و بینی تهران ، جراحی را جهت درمان کامل فرد توصیه می نماید. در این عمل، جراح قسمتی از استخوان که درگیر عفونت شده را به طور کامل برمیدارد تا تخلیه عفونت صورت گیرد.
جلوگیری از عفونت استخوان ماستوئید
اقدامات بسیار ساده و راحتی لازم است که فرد با انجام آن ها به راحتی می تواند از ابتلا به بیماری ماستوئیدیت یا عود آن جلوگیری کند. در واقع عفونت استخوان پشت گوش از یک اختلال ساده شروع شده و پیشرفت می کند. اختلال ساده ای مانند عملکرد نادرست شیپور استاش یا آلرژی می تواند زیمنه ساز عفونت گوش باشد. این عفونت در صورت درمان نشدن می تواند به بیماری عفونت استخوان ماستوئید و آلوده شدن استخوان های پشت گوش منجر شود. از همین رو اگر اختلال ساده اولیه مانند آلرژی ، سینوزیت ، انحراف بینی ، اختلال لوله استاش به موقع تشخیص داده شود و بیمار نسبت به آن رسیدگی کند و آن را درمان کند می توان از پیشرفت عفونت و ابتلا به ماستوئیدیت جلوگیری کند. از دیگر نکاتی که برای جلوگیری از این بیماری باید انجام شود می توان به مصرف کامل آنتی بیوتیک ها و کامل کردن دوره درمان بیماری اوتیت و همچنین مراجعه به موقع به پزشک در صورت مشاهده علائم و تقویت سیتسم ایمنی اشاره کرد.
آیا بیماری عفونت استخوان ماستوئید بعد از درمان بر می گردد؟
یکی از بزرگ ترین ترس ها و نگرانی های افرادی مه قبلا به عفونت استخوانچه گوش یا ماستوئیدیت دچار شده اند این است که ایا ممکن است بعد از درمان این مشکل بازگردد و دوباره گریبان گیر آن ها شود یا خیر؟ در رابطه با این سوال دکتر زهرا عباسی بهترین جراح گوش تهران می فرمایند ، بازگشت این بیماری بعد از درمان یکی از موارد بسیار مهم است که باید مورد بررسی قرار گیرد. هر نوع اختلال عفونت عفونی در بدن در شریط خاص امکان بازگشت خواهد داشت و این امر تنها به شرایط جسمانی بیمار و درمان کامل قبلی او بستگی دارد. اگر درمان چه از نوع دارویی و چه از نوع جراحی به طور کامل و صحیح انجام نشده باشد ، می توان گفت باید انتظار برگشت این بیماری را داشت.
